Interregnum. Wojna domowa 1382-85

Tomasz Rajtar

Wincenty z Kępy (z Rostarzewa)

Wincenty to najwybitniejsza postać rodu Doliwów w okresie bezkrólewia. Doliwici stanowili znaczącą siłę polityczną w pierwszej połowie XIII wieku, później na około 100 lat ich znaczenie podupada na tyle, że wzmianki o nich są bardzo sporadyczne. Wielkie dni rodu powracają wraz z Władysławem Łokietkiem – Doliwowie reprezentują jego wpływy w Wielkopolsce, tym samym wynosząc ród do grona najbardziej znaczących w kraju. Kontynuują politykę lojalności wobec następnego króla, Kazimierza Wielkiego, nadal wzmacniając swe wpływy.
Po konfederacji Maćka Borkowica na widowni politycznej pojawia się linia rodu pisząca się z Kępy. Pierwsi jego znaczni przedstawiciele to Paszko, kasztelan gnieźnieński a później wojewoda poznański oraz jego bratanek Jan z Kępy, wybrany na urząd biskupi w 1355 jednomyślnie przez kapitułę poznańską. Biskup Jan z Kępy był bratem naszego bohatera - Wincentego z Kępy. Ich ojciec, Jan, był dworzaninem królowej Jadwigi - żony Władysława Łokietka.
Zanim Wincenty objął po stryju urząd wojewody poznańskiego pojawia się w dokumentach od 1363 roku jako dostojnik ziemski. Sprawował urząd kasztelana kamieńskiego (1363) a następnie podkomorzego kaliskiego (1368). Od 1371 roku jest już wojewodą poznańskim. W 1372 był wśród sędziów rozstrzygających w sprawie Jana z Czarnkowa (słynna kradzież insygniów koronnych połączona z profanacją grobu Kazimierza Wielkiego).
Był współprzewodniczącym sądu, który zajmował się sprawą rewindykacji dóbr skonfiskowanych rycerstwu wielkopolskiemu za panowania Kazimierza Wielkiego.
Po śmierci brata, biskupa Jana (1375) staje się głową rodu stając się jednym z najbardziej wpływowych działaczy politycznych doby bezkrólewia. Jego najbliższymi rodowymi poplecznikami byli Filip z Miłosławia, kasztelan krzywiński oraz Mikołaj z Wolicy, który po Wincentym otrzymał podkomorstwo kaliskie.

Po śmierci Ludwika węgierskiego rozpoczyna się walka o odebranie urzędu starosty wielkopolskiego Domaratowi z Iwna – tym samym jest to walka o ograniczenie wpływu rodu Grzymalitów. Stronnictwo przeciwników Domarata zwane „ziemiańskim” składa się z przedstawicieli wielu rodów, którym znaczenie i siła Grzymalitów zamykały drogę do rozwoju i kariery politycznej. W tym gronie postać Wincenty z Kępy z racji piastowanego urzędu i znaczenia Doliwitów jest jedną z najważniejszych. De facto Wincenty wspólnie z Sędziwojem Świdwą z Szamotuł przewodzi stronnictwu ziemian.
Wojewoda bierze aktywny udział w wydarzeniach militarnych i politycznych bezkrólewia, ciągle widzimy go na czele wielkopolskiego rycerstwa w najważniejszych momentach konfliktu. Jest wśród najważniejszych uczestników wydarzeń począwszy od pierwszego zjazdu w Radomsku (25 listopada 1382), bierze udział w walkach dowodząc oddziałami stronnictwa ziemian, jest przedstawicielem Wielkopolan na zjeździe w Sączu i w Koszycach. W styczniu 1383 roku wraz z Sędziwojem Świdwą Wincenty zdobywa Pyzdry, krótko po tym Kalisz i oblega tamtejszy zamek po czym powstrzymuje idącego z odsieczą księcia Konrada Oleśnickiego. We wrześniu 1383 wraz z nowym starostą generalnym Wielkopolski, Peregrynem z Węgleszyna zdobywa Żnin i pustoszy posiadłości arcybiskupie (jakaś moda na to była najwyraźniej).
W wyniku drugiego zjazdu w Radomsku (2 lutego 1384) zostaje wyznaczony do rady sześciu rządców, mającej sprawować władzę nad Wielkopolską. Wkrótce potem wraz z Sędziwojem Świdwą z Szamotuł oblega twierdzę Domarata z Pierzchna - Bytyń. Latem 1384 stronnictwo ziemian zawiera rozejm z Domaratem, również sygnowany przez Wincentego z Kępy. Jednak walki i zajazdy trwają nadal, a rola Wielkopolan w ważnych dla Korony wydarzeniach marginalizuje się. Sytuację uspokaja w 1385 roku rozwiązanie kwestii następstwa tronu – Siemowit Mazowiecki podpisuje pokój z Jadwigą, w lutym 1386 roku do Polski przybywa Jagiełło i zostaje koronowany na króla 4 marca 1386. Jednak te fakty mają związek z zabiegami szlachty Małopolskiej, Wielkopolanie nie biorą udziału w kontaktach z Jagiełłą, które rozpoczęły się w 1383 roku.
Wincenty z Kępy umiera w sierpniu 1388 roku już po formalnym zatwierdzeniu małżeństwa Jagiełły i Jadwigi przez papieża Urbana VI.

No i Doliwa w postaci, która zachowała się w kaplicy w Lądzie:

-

Łukasz Lewandowski

Jan Gradoń

Tak łobuzy! Zgrabiliście mi koło Żnina sześć wsi.. zabraliście wszystko, pozostawiając tylko płód bydlęcy, który bez pokarmu matek musiał wyginąć Evil or Very Mad