Interregnum. Wojna domowa 1382-85

Łukasz Lewandowski

Bezkrólewie po Ludwiku Andegaweńskim i tzw. wojna Grzymalitów z Nałęczami 1382 -1385 ,
jako tło historyczne dla projektu rekonstrukcji wojska w Polsce okresu monarchii stanowej z II poł. XIV wieku.

1. Słowo wstępne:).
Projekt jest inicjatywą opartą o zasady działania tzw. odtwórstwa historycznego, czyli jest przede wszystkim ukierunkowany na odtwarzanie dorobku kultury materialnej końca XIV wieku, zwłaszcza w aspekcie militarnym. Wszelkie próby naśladowania dawnych obyczajów, czy hierarchizacji uczestniczących w projekcie osób mają charakter umowny i są stosowane tylko i wyłącznie w ramach rekonstrukcji danego wydarzenia historycznego .
Projekt nie jest powiązany z żadnymi organizacjami monarchistycznymi, ani organizacjami uznającymi kastowość w oparciu o wykładnię historyczną, nie może być także postrzegany przez pryzmat żadnej ideologii. Projekt nie jest także powiązany z żadną działalnością paramilitarną, ani polityczną. Inicjatywa ta ma służyć tylko i wyłącznie celom poznawczym i kulturalno – oświatowym.
Projekt skierowany jest do osób pełnoletnich zajmujących się odtwarzaniem kultury materialnej wieków dawnych, szczególnie do osób mających już jakieś doświadczenie na polu rekonstrukcji kultury materialnej II poł. XIV wieku. Projekt ma charakter ogólnopolski i może być skierowany zarówno do osób indywidualnie-imiennie, jak i może być skierowany do całych stowarzyszeń.
Osoby lub stowarzyszenia uczestniczące w realizacji projektu tworzą grupę nieformalną projektu noszącą nazwę (roboczą) : „Wojna o tron” /Bezkrólewie.
Głównym założeniem projektu jest jak najwierniejsza rekonstrukcja wojska okresu monarchii stanowej z II poł. XIV wieku, a w miarę możliwości z lat 1382-1385.
Okres ten, przy odtwarzaniu kultury materialnej nie może być traktowany dosłownie lecz jedynie jako orientacyjna górna granica chronologiczna wykorzystywanych źródeł do rekonstrukcji.

Cele i założenia:

1. Rekonstrukcja wojska okresu monarchii stanowej II poł. XIV wieku w Polsce, w oparciu o organizację tzw. kopii i pocztów rycerskich.

a) Docelowym założeniem projektu jest odtworzenie wojska w jego kawaleryjskim charakterze.

b) Kontekst historyczny wbrew pozorom wojny grabieżczej, umożliwia wykorzystanie do organizacji militarnej system tzw. „kopii” i wszystkich źródeł związanych z organizacją „wyprawy generalnej”, „wyprawy z dóbr” lub „obrony ziemi”. Oczywiście nie można zakładać, że w czasie działań zbrojnych organizowano wojsko w chorągwie typu ziemskiego, jednak występowanie pocztów rycerskich w postaci „kopii”, zorganizowanych w większe jednostki taktyczne wydaje się niezaprzeczalne.

c) Poczet rycerski stanowi minimum jedna „kopia” czyli osoba odtwarzająca rycerza/sołtysa/wójta (osobę na, której ciążył obowiązek wystawienia zbrojnych na expeditio generalis) oraz osoby odtwarzające pocztowych (min. dwie osoby – strzelcy lub kopijnicy ). Poczty zorganizowane są na zasadzie dobrowolności niezależnie od przynależności do konkretnych stowarzyszeń. Przynależność do pocztu jest stała i zmiana składu pocztu wymaga zgłoszenia do kierownictwa:) projektu.

d)Początkowo dla celów projektu zostały zorganizowane dwa wrogie oddziały związane ściśle ze stronnictwami politycznymi z interesującego nas okresu t.j. : odział tzw. „Ziemian” (rycerstwo wlkp., wojska Bartosza Wezenborga i Siemowita IV) oraz oddział starosty wlkp. Domarata z Iwna ( wlkp. stronnicy grzymalitów, najemnicy). Przynależność do stronnictw jest stała i zmiana stronnictwa wymaga zgody kierownictwa:) projektu.

e) Do rekonstrukcji wojska muszą być wykorzystane różnorodne typy uzbrojenia ochronnego oraz zaczepnego odpowiednie dla stanu majątkowego i rodzaju formacji zbrojnej odtwarzanej postaci. Zakłada się szerokie wykorzystanie kusz, broni drzewcowej, otwartych hełmów i lżejszego uzbrojenia ochronnego dla pocztowych. Wierność realiom historycznym uzbrojenia narzuca zastosowanie specjalnych środków ostrożności podczas inscenizacji (patrz rozdział: „Walka i uzbrojenie”).

f) Ramami historycznymi dla odtwarzanego uzbrojenia jest okres bezkrólewia po Ludwiku Andegaweńskim (1382-1384), tzw. Wojna Grzymalitów z Nałęczami oraz wydarzenia z roku 1385. Docelowo ma być to górna granica datowania (w miarę możliwości źródłowych) odtwarzanego uzbrojenia. Górną granicę ram chronologicznych zamyka ok. 1400 r. Dolna granica chronologiczna powinna zamknąć się ok. 1360 r.
Anachronizm odtwarzanego uzbrojenia powinien być adekwatny do stanu społecznego ( i majątkowego) odtwarzanej postaci np. dla średnio zamożnego rycerza może on wynosić ok.
20 –30 lat, dla bogatego 10 –20 itp. Oczywiście kwestia ta nie może być rozpatrywana w oderwaniu od powszechnie uznanych ustaleń na temat rozwoju poszczególnych typów uzbrojenia.

2. Okres bezkrólewia po Ludwiku Andegaweńskim (1382-1384), tzw. Wojna Grzymalitów z Nałęczami oraz wydarzenia z roku 1385 jako tło historyczne .

a) Wybór tego okresu dla celów rekonstrukcji historycznej wojska daje nam następujące możliwości, ale narzuca także pewne obowiązki :
- wykorzystanie organizacji wojskowej utrwalonej formalnie za czasów Kazimierza Wielkiego,
- zebranie i wykorzystanie wszelkich możliwych źródeł dotyczących sił zbrojnych z okresu panowania Kazimierza Wielkiego, Ludwika Andegaweńskiego, okresu bezkrólewia, ale także pierwszych lat rządów Jadwigi i Jagiełły
- zapoznanie się z historią polityczną Polski, ale także z historią regionów, rodów, obiektów architektury itp.
- odtwarzanie postaci historycznych z regionów pochodzenia uczestników projektu.
Żywiołowość i duży zasięg terytorialny odtwarzanych wydarzeń historycznych dodatkowo uatrakcyjnia całe przedsięwzięcie.

b) Dla potrzeb inscenizacji wydarzeń historycznych z okresu, zostają wyznaczone postacie historyczne konieczne do odegrania przez uczestników projektu. Pozostałe postacie, mniej znaczące dla przebiegu wydarzeń okresu, mogą być dobierane dowolnie pod warunkiem, że uczestnictwo ich w wydarzeniach z lat 1382-1385 jest bezpośrednio lub pośrednio potwierdzone źródłowo.
Odtwórstwo postaci historycznych ma się opierać w pierwszej kolejności na wszystkich dostępnych źródłach i opracowaniach dotyczących postaci, rodów i stronnictw (opracowania historyczne, źródła pisane: poświadczenia sądowe, nadania, role herbowe, itp). Źródła te mają za zadanie przybliżenie postaci w sensie historycznym, natomiast do celów rekonstrukcji kultury materialnej muszą posłużyć także inne dostępne źródła pisane, ikonograficzne i archeologiczne z terenów Polski jak i Europy (najlepiej środkowej). Dla dobrej rekonstrukcji postaci historycznych ważne jest umiejętne określenie ich statusu majątkowego i społecznego, a następnie odpowiednie dobranie uzbrojenia, strojów, liczby i wyekwipowania pocztowych itp.

c) Używanie przez uczestników projektu herbów historycznych, ma oczywiście charakter umowny i dopuszczalne jest tylko na imprezach związanych z projektem.

3. Ogólne ustalenia dotyczące działalności i kierownictwa projektu:

a) Dla sprawniejszego funkcjonowania projektu osoby odpowiedzialne za działanie projektu będą na stałe związane ze stronnictwami politycznymi z okresu bezkrólewia 1382-1385.
b)Osobami odpowiedzialnymi za funkcjonowanie projektu i koordynację działań „stronnictwa Grzymalitów” są:
-pomysłodawca, czyli moja skromna osoba : Łukasz Lewandowski oraz I sekretarz projektu Krzysztof Świątkiewicz

c)Osobami koordynujacymi działania stronnictwa „Ziemian” są:
-Michał Sosnowski
-Sławomir Rokita

b) Osobami odpowiedzialnymi za poczty są oczywiście dowódcy pocztów

4. Zasady przystąpienia i uczestnictwa:

a) Każda osoba chętna do wzięcia udziału w realizacji projektu musi zostać zaakceptowana przez wszystkich uczestników projektu.

b) Każdy "kandydat" może zostać przyjęty do grona uczestników po wzięciu udziału w przynajmniej jednej imprezie.

c) Uczestnictwo w listach dyskusyjnych itp. nie jest jednoznaczne z przyjęciem do grona uczestników.

d) Przyjęcie do grona uczestników następuje po wpisaniu na listę uczestników i pocztów wraz z określeniem funkcji i roli jaką ma dana osoba spełniać.

e) Każdy uczestnik zobowiązuję się do czynnego uczestnictwa w imprezach projektowych: conajmniej dwóch w ciągu roku kalendarzowego lub minimum jednej w przypadku zasadnego i rozsądnego usprawiedliwienia nieobecności.

Michał Sosnowski - Aiuto

mam prozbe do dowodcow pocztow , jesli pojawiaja sie u was nowe osoby w pocztach to niech wpisuja sie na forum ( zgodnie z przyjeta procedrura ,czyi fotki itp) co pomnorze uzupelniac spis i zorientowac sie w realnej sytuacji !!